Looptijd: 2019 – 2021
Status: Afgerond
Het project Bewust Behoud Bodemstructuur focuste op bewust omgaan met de bodem; bewustwording bij suikerbietentelers en loonwerkers rondom de risico's van bodemverdichting. Dit risico is in het najaar groot, wat betekent dat de bietenoogst om een gedegen aanpak vraagt. Met de betrokken partners is gewerkt aan het ontwikkelen van diverse tools, waarmee telers en loonwerkers de bodem kunnen beoordelen en de impact van mechanisatie op de bodem kunnen simuleren.
In samenwerking met IRS, Sensus, Cumela, Fedecom, LTO Nederland en Wageningen Research, heeft Cosun Beet Company gewerkt aan enkele thema's rondom de bodem. Zo is, in samenwerking met bodemkundige Coen ter Berg, een methode ontwikkeld, waarmee bouwplanbreed de bodemconditie kan worden beoordeeld. Deze beoordeling is op basis van enkele belangrijke parameters; zoals structuur, bodemleven, beworteling en waterhuishouding. Om praktische toepasbaarheid van de beoordeling te waarborgen is een handleiding en werkboekje verschenen met foto's en omschrijvingen van verschillende situaties op de meest voorkomende grondsoorten. Deze boekjes zijn digitaal te raadplegen op de Cosun ledenwebsite. In 2019 zijn tientallen bijeenkomsten gehouden om met erfbetreders deze beoordeling uit te rollen. Vanwege de corona-beperkingen was het in 2020 helaas niet mogelijk om op grotere schaal met telersgroepen een bodembeoordeling uit te voeren op basis van de opgezette methode.
Gepaard met een beoordeling van de bodem gaat ook het kritisch kijken naar de mechanisatie die tijdens de bietenoogst een rol speelt. Om inzicht te krijgen in de impact die bietenrooiers, kiepers en overlaadwagens hebben op de bodem is het digitale rekenmodel Terranimo beschikbaar gemaakt voor Nederlandse gebruikers. Hiervoor zijn verschillende machines gewogen om de wiellasten te bepalen, wordt gebruik gemaakt van bestaande gegevens in het programma en zijn de belangrijkste parameters van Nederlandse grondsoorten toegevoegd. Het programma berekent hiermee de bodemsterkte en gebruikt bandtype, bandendruk en wiellast om de contactdruk te bepalen. Terranimo is in Denemarken ontwikkeld en wordt in diverse Europese landen gebruikt. Met de ontwikkeling van een Nederlandse versie is het programma ook voor Nederlandse telers een waardevolle tool.
Om de aanpak van de bietenoogst bodemvriendelijk te laten verlopen, werden een reeks best practices ontwikkeld, door ervaringen en aandachtspunten uit de praktijk te bundelen. In veldbijeenkomsten werden deze best practices toegelicht. De uitvoering van dit onderdeel was vanwege corona vertraagd. Naast bovenstaande activiteiten werd er ook aansluiting gezocht bij andere projecten zoals Bodemverdichting Groningen, waarbij metingen en wegingen zijn verricht.
Het doel van Bewust Behoud Bodemstructuur was om bodemverdichting in de bietenteelt te minimaliseren door bewustwording en handelingsperspectief te creëren, zodat teler en loonwerker, samen met ketenpartijen, konden toewerken naar een gezonde en productieve bodem. Een robuuste bodem kan in een veranderend klimaat een buffer voor vocht tijdens droge perioden vormen en tegelijkertijd omgaan met hevige neerslag. Zo'n bodem draagt bij aan het reduceren van emissies, vasthouden van waardevolle nutriënten, opbouw van organische stof en draagt daarmee bij aan het behalen van de doelstellingen van de overheid.
Hieronder een filmpje (ongeveer 9 minuten) over bodembeoordeling.