Landbouw kan koolstof vastleggen in bodems en biomassa. De Europese Commissie zet in haar voorgestelde klimaatbeleid ook in op carbon farming: het belonen van boeren voor koolstofvastlegging. In het Nederlandse Klimaatakkoord is voor landbouwbodems al een doelstelling van 0,4-0,6 Mton extra CO2-vastlegging per jaar voor 2030 vastgesteld. Wageningen University & Research onderzocht voor een reeks maatregelen wat hun bijdrage aan koolstofvastlegging in Nederlandse landbouwbodems kan zijn.
Jan Peter Lesschen, senior onderzoeker Bodem en Klimaat bij Wageningen University & Research: “Concrete maatregelen die het meest bijdragen zijn het omzetten van tijdelijk grasland en snijmais naar blijvend grasland, het verhogen van het aandeel graangewassen, en toepassing van groenbemesters.” In tegenstelling tot eerdere verwachtingen is niet-kerende grondbewerking weinig effectief voor koolstofvastlegging. Voor het behalen van de klimaatdoelstelling zal een combinatie van maatregelen nodig zijn. De technische potentie voor koolstofvastlegging in Nederlandse landbouwbodems is berekend op 0,9 Mton CO2 per jaar. De doelstelling uit het Klimaatakkoord is dus haalbaar als de maatregelen in de praktijk ook voldoende worden toegepast.
Keuzes en beleid
De studie geeft inzicht in welke maatregelen effectief kunnen bijdragen aan koolstofvastlegging. Lesschen: “Dit kan ondernemers helpen om er een keuze in te maken. De kwantificering van koolstofvastlegging kan ook gebruikt worden in carbon credits projecten. Daarnaast is het relevant voor het beleid om keuzes te maken welke maatregelen mogelijk gestimuleerd kunnen worden.”
De uiteindelijke koolstofvastlegging in de Nederlandse landbouw hangt samen met hoeveel ondernemers daadwerkelijk tot actie overgaan en welke maatregelen genomen worden. Omdat kosten en baten van de maatregelen sterk verschillen per regio en per type onderneming, is een schatting van de reële potentie moeilijk. Het onderzoeksprogramma Slim Landgebruik werkt verder aan de onderbouwing, inpassing en stimulering van de verschillende maatregelen.
Koolstofbalans
De onderzoekers hebben gebruikgemaakt van het bodemkoolstofmodel RothC. Dit model simuleert de koolstofdynamiek in zand- en kleibodems. “Het houdt rekening met de effecten van bodemtype, temperatuur, vochtgehalte en bodembedekking op de afbraak van organische koolstof,” aldus Lesschen. “We hebben het in deze studie op regionale schaal toegepast. Per gewas hebben we de koolstofbalans berekend op basis van gegevens over bemesting, gewasopbrengst en bodem.”
Naast het bepalen van koolstofvastlegging in landbouwbodems is in de studie ook gekeken naar koolstofvastlegging in biomassa in agroforestry en landschapselementen (zoals houtwallen), en het voorkomen van CO2-emissies door gebruik van steenmeel ter vervanging van kalk.
Het rapport is via deze link te downloaden.